TECHNOLOGIA SPRAY-UP
Metoda „spray-up” polega na natrysku ciętego rowingu szklanego w strumieniu przyśpieszonej żywicy wraz z inicjatorem. Natrysk wykonuje się na otwartą formę. Laminat jest następnie rolowany wałkiem aby uzyskać maksymalną wytrzymałość i jakość. Po utwardzeniu laminatu następuje rozformowanie i przycięcie wyrobu na ostateczny wymiar.
Zbrojenie szklane
Ciągłe włókno szklane (rowing) jest cięte w tzw. „młynku” (chopper) znajdującym się
na pistolecie natryskowym. Obrotowe ostrza umieszczone na rolce, po której przesuwa się rowing, tną włókno na określoną długość (w zależności od ilości ostrzy). W rezultacie pocięte włókna są wyrzucane z pistoletu za pomocą powietrza zasilającego także młynek. Operator kieruje pistolet na formę a cięte włókna są niesione w strumieniu żywicy i wstępnie przesączane.
Urządzenia natryskowe mają wydajność około 2–5 kg/min, lecz generalnie pracują w krótkich cyklach i ogólna wydajność to około 20 kg laminatu na godzinę. Używane włókna rowingowe powinny charakteryzować się dobrą i szybką przemaczalnością, łatwością cięcia i antystatycznością.
Żywica
Żywica jest natryskiwana współbieżnie z ciętym rowingiem. Te dwa strumienie spotykają się w drodze do powierzchni formy. Stosunek zbrojenia do żywicy może być sprawdzany poprzez osobne natryskiwanie żywicy i zbrojenia w danym czasie (np. 15 sekund) i następnie ważenie każdej ilości. Regulować ten stosunek można poprzez zmianę ciśnień aplikatora. Typowo urządzenia nastawia się na stosunek żywicy do zbrojenia 100:40 wagowo.
Zazwyczaj w procesie natrysku stosuje się żywice poliestrowe ortoftalowe lub izoftalowe. Aby wykorzystać wszystkie zalety „spray lay-up” powinna być wysoko reaktywna i mieć niską lepkość.
Rolowanie
Po natrysku laminatu, na powierzchni widać sterczące włókna (laminat jest puszysty). Rolowanie laminatu wałkiem metalowym wzmacnia laminat, przyspiesza dokładne przesączenie zbrojenia, usuwa zgromadzone w laminacie powietrze, poprawia wygląd powierzchni zewnętrznej wyrobu.
Aby natryśnięte włókno szklane dobrze układało się na ostrych krawędziach musi być jak najkrótsze i dobrze przesączone. Preferowane jest projektowanie formy tak aby minimalny promień wynosił 6 mm. Pozwala to na prawidłowe ułożenie się zbrojenia i dociśnięcie laminatu do formy podczas rolowania.
Utwardzanie
Transfer żywicy i utwardzacza następuje od pojemników przez pompę dozującą do pistoletu osobnymi przewodami. Stosuje się 2 rodzaje pistoletów do natrysku:
- z mieszaniem wewnętrznym (żywica i utwardzacz są mieszane wewnątrz pistoletu),
- mieszaniem zewnętrznym (żywica i utwardzacz są mieszane po wylocie z pistoletu).
Wskaźniki ekonomiczne do opłacalności procesu.
- Rozmiar form > 2 m2
- Wydajność produkcji — 5–50 kg/h
- Wielkość produkcji — 5–5000 sztuk
- Wiedza pracowników — średnia
Zalety:
- niskie koszty samego produkcyjnego (niższa robocizna o 20 ndash; 50% od metody ręcznej),
- średnio niskie koszty oprzyrządowania i maszyny,
- urządzenie natryskowe może służyć także do natrysku żelkotu.
Wady:
- laminat ma tendencje do dużej zawartości żywicy,
- zawiera krótkie włókna (cięty rowing), co limituje mechaniczne właściwości gotowego laminatu,
- żywica musi posiadać niską lepkość,
- zwiększona emisja styrenu.